Electronic text prepared by A. Purushothaman purushothaman_avaroth @ yahoo.com based on SrimanmaharShikR^iShNadvaipAyanavedavyAsapraNItam SkandamahApurANam, 7 parts in 8 volumes, Chaukhambha Sanskrit Series Office, Varanasi (2003). shrIgaNeshAya namaH skandamahApurANam mAheshvarakhaNDam kaumArikAkhaNDam pa~nchaShaShTitamo.adhyAyaH yudhiShThirakR^itaM devIstavanaM tatra yudhiShThirabhImayorvisaMvAdaH bhImadvArA svenetrAndhatvamapAkartuM prArthanAkeleshvaryAdi devIsthApanam || sUta uvAcha uShitvAsaptarAtrANitIrthe.asminbhrAtR^ibhiH saha | yudhiShThiro mahAtejA gamanAyopachakrame || 65-1 prabhAte vimalesnAtvAdevirli~NgAnyathA.archyacha | kR^itvApradakShiNaMkShetraMdevIstotraMjajApa saH | prayaNakAleShu sadA japyaM kR^iShNena kIrtitam || 65-2 yudhiShThira uvAcha devI pUjye mahAshakte kR^iShNasyabhaginipriye | natvA tvAM sharaNaMyAmimanovAkkAyakarmabhiH || 65-3 sa~NkarShaNAbhayadAne kR^iShNachChavisamaprabhe | ekAnaMshe mahAdevI putravattrAhi mAM shive || 65-4 tvayAtatamidaM vishvaM jagadavyaktarUpayA | iti matvA tvAM gato.asmi sharaNaM trAhi mAM shubhe || 65-5 kAryArambheShu sarveShu sAnugenamayA tava | sva AtmA kalpito bhadre j~nAtvaitadanukampyatAm || 65-6 sUta uvAcha iti brUvANaM rAjAnAM shirobaddhA~njaliM tadA | vAyuputraH prahasyaivasAsUyamidamabravIt || 65-7 ye tvAMrAjanvadantyevaMsarvaj~no.ayaMyudhiShThiraH | vR^ithaivavachanaMteShAMyatastvaMvetsinA.aNvapi || 65-8 kohi praj~navatAM mukhyaH sarvashastravidAmvaraH | strINAMsharaNamApadyedR^ijubuddhiryathA bhavAn || 65-9 yatastvameva vetsIdaM sarvashAstreShu kIrtyate | jaDeyaM prakR^itirmUDhA yayA sammohyate jagat || 65-10 sachetana~ncha puruShaM prakR^iti~ncha vichetanAm | prAhurbudhA narAdhyakSha puMsashcha prakR^itiH priyA || 65-11 tatsvayaM puruShobhUtvA yudhiShThira vR^ithAmate | prakR^itiM nauShi natvAtAM hAsome.atIvajAyate || 65-12 ArohayechChiro naiva kvachiddhitvA upAnahau | yathA sa mUDho bhavati devIbhaktiratastathA || 65-13 yadite bandivatpArtha tiShThedvANyanivAritA | tatkimarthaM mahAdevaM nasthauShi tripurAntakam || 65-14 alakShyamiti vA matvA maheshAnAM mahAmate | tata kimarthaM dAshArhaM nastauShi puruShottamam || 65-15 yasya prasAdAdasmAbhiH prAptA drupadanandinI | indrapraste tathA rAjyaM rAjasUyastvayAkR^itaH || 65-16 vijayena dhanurlabdhaM jarAsandho mayA hataH | pratyAhartuMtathechChAmaH kauravebhyaH svakAMshriyam || 65-17 yasyaprasAdAttaMmuktvAkR^iShNaMhAstauShi yajjayI || atha svayaMkauravANAmutpannaM kulasattame || 65-18 jAnannAtmAnamalpatvAdbuddhernastauShi yAdavam | tatkimarthaM mahAvIryaM na stauShyarjunamuttamam || 65-19 yena viddhaM purA lakShyaM yena karNAdayojitAH | yena tatkhANDavaM dagdhaM yaj~neyenanR^ipAjitAH || 65-20 shrUyate yena vikramyamaheshAno.apinirjitaH | svarlokasaMsthitasyAsyasharaNaM yAhistauShi cha || 65-21 athavA tena shakreNa rAjyamme nA.arpitaMkutaH | iti matvAvR^ithaiva tvaM na stauShibhrAtaram mama || 65-22 tato mAM vA kathaM vIraM na stauShitvaMyudhiShThira | yena tvaM rakShitaH pUrvaM lAkShAgehAgnimadhyataH || 65-23 vR^ikSheNAhatya madresho nadIM shuShkAM prasAritaH | rAjarAjastathA yenajarAsandhonipAtitaH || 65-24 pUrvodi~NnirjitAyenayenapUrvaMbako hataH | hiDimbhashcha mahAvIraH kirmIrashchA.adhunA vane || 65-25 kAlekAle cha rakShAmitvAmevA.ahaMsadAnugaH | natAmpashyAmirakShantIMnatvAyAMstauShibhArata || 65-26 atha kShudhAbalaM j~nAtvAmAmaudarikasattamam | krUraM sAhasikaM chaiva na stauShi kShamiNAMvaraH || 65-27 tataH susaMyato bhUtvA praNavaM samudIrayan | kathaMnayAsimArgatvaMvR^ithAlApohidoShabhAk || 65-28 pretAH pishAchA rakShAMsivR^ithAlAparataM naram | Avishanti tadAviShTovaktAbaddhaM punaH punaH || 65-29 vR^ithAlApI yadashnAtiyatkaroti shubhaM kvachit | pretAditR^iptaye sarvamiti shAstravinishchayaH || 65-30 nA.ayaMtasyAstivailokaH kutaevaparo.abhavat | tasmAtvijAnatAyatnAttyAjyamevavR^ithAvachaH || 65-31 evaM sasmArito.apitvaMyadibhUyaHpravartase | bhUtAviShTashchikitsyonovividhairauShadhairbhavAn || 65-32 sUta uvAcha iti pravarNitAM shrutvA bhImasenenabhAratiM | paTImiva pravitatAM vihasyA.a.ahayudhiShThiraH || 65-33 nUnaM tvamalpavij~nAno vedAdhItAstvayA vR^ithA | mAtaraM sarvabhUtAnAmambikAM yanna manyase || 65-34 strIpakSha iti matvA tAmavajAnAsi bhoH katham | strI satI na praNamyA kiM tvayA kuntI vR^ikodara || 65-35 yadi na syAnmahAmAyA brahmaviShNushivArchitA | tava dehodbhavaH pArthakathaMsyAttattvato vada || 65-36 IshvaraH paramAtmA tAM tyaktuM shaktaH kathaM na hi | punarbhaje yato devI tenamanyemahorjitAm || 65-37 vAsudevo.api nityaM tAM stauti shaktiM parAtparAM | ahaM yadi chikitsyaH syAM chikitsyaH so.api kiM bhavAn || 65-38 naivaM bhUyaH pravaktavyaMmaurvyAtprati maheshvarIM | bhUmaunipatyasharaNaMyAhichetsukhamichChasi || 65-39 bhIma uvAcha sarvopAyairbodhayanti chATA hastagataM naram | idamevauShadhaM tatra taiH sArdhaM jalpanaM na hi || 65-40 muNDe muNDe matirbhinnAsatyametannR^ipa sphuTam | svAbhIShTaM kurute sarvaHkurmo.abhIShTaMvayaMtathA || 65-41 nAgAyudhasamaprANo vAyuputro vR^ikodaraH | na striyaM sharaNaM gachChedvA~NmAtreNa katha~nchana || 65-42 ityuktvA vachanaM bhImohyanuvavrAjataM nR^ipam | rAjA.api sAnugoyAtonasAdhvitimuhurbruvan || 65-43 tataH kShaNenavikalastvitashchetashchapraskhalat | uvAcha vachanaM bhIma susaMbhrAntonR^ipaMprati || 65-44 dharmarAja mahAbuddhe pashya mAM nR^ipasattama | chakShubhyAMnaiva pashyAmi vaikalayaM kimidaM mama || 65-45 rAjovAcha bhImabhIma dhruvaM devI kupitA te maheshvarI | tena naShTe chakShuShI te mahAsAhasavallabha || 65-46 tatsAMpratamabhipraihi sharaNaM parameshvarIM | punaH prasannA te dadyAtkadAchinnayane punaH || 65-47 bhIma uvAcha ahamapya~Nga jAnAmisamodevyA na kashchana | prabhAvapratyayArthaMhi sadA nindAmi tAM punaH || 65-48 tasmAtprabhAvaM dR^iShTvaivaM nipatya vasudhAtale | manovAkbudddhibhirnatvAsharaNaMstaumimAtaram || 65-49 sUta uvAcha ityuktvA bhrAtaraM jyeShThaM sAShTA~NgaM praNipatya cha | gatvaivadevyAH sharaNaMbhImastuShTAvamAtaram || 65-50 bhIma uvAcha sarvabhUtAmbike devi brahmANDashatapUrake | bAlishaM bAlakaM svIyaM trAhitrAhi namo.astu te || 65-51 tvaM brAhmI brahmaNaH shaktirvaiShNavItvaMchashAmbhavI | trimUrtiH shaktirUpAtvaM rakSha rakSha namo.astu te || 65-52 tvamaindrI cha tvamAgneyI tvaM yAmyA tvaM cha naiR^itI | tvaM vAruNI tvaM vAyavyA tvaM kauberI namo.astu te || 65-53 IshAni devI vArAhI nArasiMhi jayaprade | kaumAri kulakalyANikR^ipeshvarinamo.astu te || 65-54 tvaMsUryatvaMtathAsometvaMbhaumetvaMbudhegurau | tvaMshukretvaMsthitArAhautvaMketuShu namo.astu te || 65-55 vasasidhruvachakre tvaM munichakre cha te sthitiH | bhachakreShu khachakreShu bhUchakrechanamo.astu te || 65-56 saptadIpeShu tvaM devI samudreShu cha saptasu | saptasvapi cha pAtAleShvavasaMsthe namo.astu te || 65-57 tvaM devi chA.avatAreShu viShNoH sAhAyyakAriNI | viShNunA.a.abhyarthyase tasmAttrAhi mAtarnamo.astu te || 65-58 chaturbhuje chaturvaktre phalade chatvarapriye | charAcharastute devi charaNau praNamAmi te || 65-59 mahAghore kAlarAtri ghaNTAli vikaTojjvale | satataM saptamIpUjye netrade sharaNaM bhava || 65-60 meruvAsini pi~NgAkShi netratrANaikakAriNI | huMhu~NkAradhvastadaitye sharaNye sharaNaM bhavaH || 65-61 mahAnAde mahAvIrye mahAmohavinAshinI | mahAbandhApahe devi dehi netratrayaM mama || 65-62 sarvama~Ngalama~NgalyA yadi tvaM satyato.ambike | tato me ma~NgalaM dehi netradAnAnnamo.astu te || 65-63 yadi sarvakR^ipAlubhya satyatastvaM kR^ipAvatI | tataH kR^ipAM kuru mayi dehi netre namo.astu te || 65-64 pApo.ayamiti yaddeviprakupyasivR^ithaivatat | tvaM mAM mohayasi tvevaM natetatkiM namo.astu te || 65-65 svayamutpAdya yo reNuM veShTitastenakupyati | tathA kupyasi me mAtaranAthasyA.asyadarshaya || 65-66 iti stutA pANDavena devI kR^iShNachChavichChaviH | rAmA (rA)ramAbhivadanA pratyakShA samajAyataH 65-67 vidyutkoTisamAbhAsamukuTenA.ati shobhitA | sUryabimbaprabhAbhyAMchakuNDalAbhyAMvibhUShitA || 65-68 pravAheneva hAreNa suranadyA virAjitA | kalpadrumaprasUnaishcha pUrNAvataMsamaNDitA || 65-69 dantendukAntividhvastabhaktamohamahAbhayA | khaDgacharmashUlapAtrachaturbhujavirAjitA || 65-70 vAsasA tADidAbhenameghalekheva veShTitA | mAlayA sumamAlinyA bhrAjitAsAlimAlayA || 65-71 satAM sharaNadAbhyAM cha padbhyAM nUpurarAjitA | jayeti puShpavarShashcha shakrAdyairabhipUjitA || 65-72 gaNairdevIbhirAkIrNAshatapadmairmahAmalaiH | tAM tAdR^ishIMvyomnidR^iShTvAmAtaraM vyomavAhinIm || 65-73 bhUmau nipatya rAjendro namonama iti sthitaH | bhImo.api mAtaraM dR^iShTvA yathA bAlo.abhidhAvati || 65-74 tathA sammukhamAdhAvajjaya mAtariti bruvan | darshanenaiva devyAshcha shubhanetratrayastadA || 65-75 praNipatyanamastubhyaM namastubhyaM muhurjagau | prasIda devi padmAkShI punarmAtaH prasIda me || 65-76 punaH prasIda pApasya kShamAshIle prasIda me || 65-77 evaMstutA bhagavatI svayamutthApya pArthivam | bhIma~nchotsa~NgamAropyakR^ipayedaM vacho.abravIt || 65-78 shrIdevyuvAcha yattvayA.abhihitaM stotraM tena tuShTA tavopari | atonetratrayaM dattvaM dve bAhyechAntaraM param || 65-79 nA.ahaM kopaM yatra tatra darshayAmi vR^ikodara | tvaM tu pramANapuruShasttvattaH krodhamadarshayam || 65-80 naitatpriya~ncha kR^iShNasyabhrAturmekrodhamAcharam | bhavanto vAsudevasya yatraprANA bahishcharAH || 65-81 tvaM cha nindasi mAM nityaM tachcha jAne vR^ikodara | matprabhAvaparij~nAnahetave kIdR^ishastviti || 65-82 tadevaM naivabhUyaste prakartavyaM katha~nchana | akShikShepo hi pUjyAnAmAvahatyadhikaMrujam || 65-83 tadidAnIM sarvamevaM kShantavyaM cha parasparam | yachchabravImi tvAM vIra tannishAmaya bhArata || 65-84 yadA yadAhi dharmasyaglAnirAvirbhaveddhariH | tadAtadavatIryA.ahaM viShNorasya sahAyinI || 65-85 idAnIM cha harirjAto vasudevasuto bhuvi | ahaM cha gopanandasya ekAnamshabhidhAsutA || 65-86 tadyathAbhagavAnkR^iShNomamabhrAtA.abhipUjitaH | bhavanto.apitathAmahyaMbhrAtaraH pANDavAH sadA | 65-87 yebhImabhaginItyevaMmAmstoShyantinarottamAH | AbAdhAnAshayiShyAmiteShAMharShasamanvitA || 65-88 tvaM cha bhrAturjayaM vIra pradAsyasi mahAraNe | bhujayoste vasiShyAmi dhArtarAShTranipAtane || 65-89 kR^itvA rAjyaM cha varShANi ShaTtriMshattadanantaram | mahAprasthAnadharmeNapR^ithivIM parichariShyatha || 65-90 asminneva tato deshe loho nAma mahAsuraH | bhavatAM nystashastrANAM vadhArthaM prakramiShyati || 65-91 tatastaM sarvabhUtAnAmavadhyaM bhavatAM kR^ite | andhaM kR^itvA pAtayiShye tato yUyaM prayAsyatha || 65-92 nistIrya cha himam sarvaM nimagnA vAlukArNave | svargaM yAsyatirAjaikaH sasharIrogamiShyati || 65-93 andho yatra kR^ito loho lohANAbhidhayA puram | bhaviShyati cha tatraiva sthAsye.ahaM kalayA sadA || 65-94 tataH kaliyuge prApte kelo nAma bhaviShyati | mamabhaktastasyanAmnAbhAvyAkeleshvarItyaham || 65-95 vailAkashchA.aparobhaktobhaviShyatimamottamaH | tasyArAdhanataHkhyAtiMprayAsyAmikalauyuge || 65-96 lohANAsaMsthitAMchaiva ye.archayiShyantimAM janAH | shraddhayAsitasaptamyAMtaishchasarvatrapUjitA || 65-97 andhAnA~nchapradAsyAmi bhAvIninayanAnyaham | tasmindinetarpitA.ahaMbhaktibhAvenapANDava || 65-98 pAdA~NguShThena cha bhavAMstatra kuNDaM vidhAsyati | sarvatIrthasnAnatulyaM tatra snAnan~ncha taddine || 65- 99 matsyAnAM netranetrasthatejastanmAtramuttamam | uddhR^itya yojayiShyAmipratyakShaMtadbhaviShyati || 65-100 evaM mama mahAsthAnaM kalau khyAtaM bhaviShyati || 65-101 lohANAkhyaM mahAbAho nAma keleshvarIti cha | durgamAkhyaMtatohatvAasminkShetrechabhArata || 65-102 durgA nAma bhaviShyAmi mahIsAgarapUrvataH | dharmAraNye vasiShyAmi bhavatAMtrANakAraNAt || 65-103 dharmAraNye sthitAM chaiva ye.archayiShyAmi mAnavAH | Ashvine mAsi chaitre vA navamyAM shuklapakShake || 65-104 snAtvA mahIsAgaraM cha teShAM dAsyAmi vA~nChitam | vidhinA ye.archayiShyanti mA~ncha shraddhAsamanvitAH || 65-105 putrapautrAnpradAsyAmi svargaM mokShaM na saMshayaH | praveshe cha kaleH kAlebhavatAMvaMshasambhavaH || 65-106 vatsarAjaH pANDavAnAM toShayiShyati yatnataH || 65-107 yasya nAmnAtataH khyAtAbhaviShyAmikalauyuge | vatseshvarItivatsasyarAj~naH sarvArthadAyinI || 65-108 matprasAdAtsarAjA vai bhavanottApakAriNIm | aTTAlayAMnAmatadArAkShasIMnihaniShyati || 65-109 tasyAshchA.apivadhasthAnamaTTAlajamitisthitam | bhaviShyatipuraM tatramA~nchasamsthApayiShyati || 65-110 aTTAlayAjagrAmemAmarchayiShyanti ye janAH | vatseshvarIMsitAShTAbhyAmAshvinataiH sadArchitA | 65-111 vatseshvarI~ncha ye devIM pUjayiShyanti mAnavAH | teShAM sarvaphalAvAptirbhaviShyati na saMshayaH || 65-112 itthamaTTAlaye vAso lohANe cha bhaviShyati | dharmAraNye mahAkShetre mahIsAgarasannidhau || 65-113 mama lokahitArthAya lohasyacha nishamyatAm | adhIkR^itomayAlohobahvIstaptAtapaH samAH || 65-114 vR^itrAsura evA.ajeyo lokAnutsAdayiShyati | taM cha vishvapatirdhImAnavatIrya budho hariH || 65-115 yatra hantA tatra grAmaM lohATIti bhaviShyati | gayo nAma mahAdaityo bhavatAM vighnakR^ittadA | 65-116 prasthAne lohavadbhAvI kariShye taM napuMsakam | gayatrADeti mAntatrapUjayiShyantimAnavAH || 65-117 grAmaM chApi gayatrADaM tatrakhyAtaMbhaviShyati | gayatrADegayatrADAMye.archayiShyantimAnavAH || 65-118 mAghAShTamyAM na shiShyanti tasya sarve.apyupadravAH | ye cha mAM kopayiShyanti pANDavArAdhitAM sadA || 65-119 teShAM puMstvaM hariShyAmi mahAraudrAdhitiShThati | parivArashchamechA.atraShaNDaHsarvobhaviShyati || 65-120 tasminkaliyuge ghore raudrerudre.atinirghR^iNe | evaM tR^itIyaM tanmahyaM sthAnamatra bhaviShyati || 65-121 bhavatsu chasvargateShugayo.apisumahattapaH | taptvAprApyapunaHpuMstvaMlokAnsampIDayaShyati || 65-122 gayAtIrthaM gataM taM cha gayAdhvaMsanakAmyayA | budha eva jagatsvAmI tatra taM sUdayiShyati || 65-123 ithaM shrImAnpItavAsA avatIryabudhaH prabhuH | bahUni kR^itvA karmANisvasthAnaMpratipatsyate || 65-124 iti saMkShepataH proktaM bhaviShyaM pANDavA mayA | bhavatAM chittanirvR^ityai shrUyatAM bhUya eva cha || 65-125 idaM tIrthavaraM mahyaM saMsevyaM sarvadA priyam | kR^itaM yadatrA.a.agamanaM tena prItiH parA mama || 65-126 bhImasya chA.api pautreNa dR^iDhaM santoShitA.asmi cha | devyaH sarvAshcha madrUpaM naitajjaj~neyamato.anyathA || 65-127 vrajadhvaM chA.api tIrthAni yAni vo na kR^itAni cha | AbAdhAsvasmi sarvAsu smaraNIyA svaseva cha || 65-128 ApR^ichChe chA.api vaH sarvAnyUyaM kR^iShNasamA mama || 65-129 sUta uvAcha iti devyAvachaHshrutvAvismayotphullalochanAH | punaHpunaH praNamyenAMnAnA.apashyandIpavadgatAm || 65-130 tatastebarbarIka~nchasaMstApyA.atraivaniShThitam | AgachChayogechoktvedaMchakrustIrthAnimukhyashaH || 65-131 iti shrIskAnde mahApurANe ekAshitisAhasryAM saMhitAyAM prathame mAheshvarakhaNDe kaumArikAkhaNDe barbarIkopAkhyAne keleshvarI-vatseshvarI-durgAdevI-gayatrADAmAhAtmyavarNanaM nAma pa~nchaShaShTitamo.adhyAyaH || 65 ||